ชนิดของลิเก
1. ลิเกบันตน เริ่มด้วยร้องเพลงบันตน(เพี้ยนจาก ปันตน)เป็นภาษามลายู ต่อมาก็แทรกคำไทยเข้าไปบ้าง ดนตรีก็ใช้รำมะนา จากนั้นก็แสดงเป็นชุด ๆ ต่างภาษา เช่น แขก ลาว มอญ พม่า ต้องเริ่มด้วยชุดแขกเสมอ ผู้แสดงแต่งตัวเป็นชาติต่าง ๆ ร้องเอง พวกตีรำมะนาเป็นลูกคู่ มีการร้องเพลงบันตนแทรกระหว่างการแสดงแต่ละชุด
2. ลิเกลูกบท คือ การแสดงผสมกับการขับร้องและบรรเลงเพลงลูกบท ร้องและรำไปตามกระบวนเพลง ใช้ปี่พาทย์ประกอบแทนรำมะนา แต่งกายตามที่นิยมในสมัยนั้นๆ แต่สีฉูดฉาด ผู้แสดงเป็นชายล้วน เมื่อแสดงหมดแต่ละชุด ปี่พาทย์จะบรรเลงเพลง 3 ชั้นที่เป็นแม่บทขึ้นอีก และออกลูกหมดเป็นภาษาต่าง ๆ ชุดอื่น ๆ ต่อไปใหม่
3. ลิเกทรงเครื่อง เป็นการผสมผสาน ระหว่างลิเกบันตนและลิเกลูกบท มีท่ารำเป็นแบบแผน แต่งตัวคล้ายละครรำ แสดงเป็นเรื่องยาวๆ อย่างละคร เริ่มด้วยโหมโรงและบรรเลงเพลงภาษาต่างๆ เรียกว่า "ออกภาษา" หรือ "ออกสิบสองภาษา" เพลงสุดท้ายเป็นเพลงแขก พอปี่พาทย์หยุด พวกตีรำมะนาก็ร้องเพลงบันตน แล้วแสดงชุดแขก เป็นการคำนับครู ใช้ปี่พาทย์รับ ต่อจากนั้นก็แสดงตามเนื้อเรื่อง ลิเกที่แสดงในปัจจุบันเป็นลิเกทรงเครื่อง
4. ลิเกป่า เป็นศิลปะการแสดงที่เคยได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางในจังหวัดสุราษฎร์ธานีและ จังหวัดทางภาคใต้ทั่ว ๆ ไป แต่ในปัจจุบันลิเกป่ามีเหลืออยู่น้อยมาก ผู้เฒ่าผู้แก่เล่าว่า เดิมลิเกป่าจะมีแสดง ให้ดูทุกงาน ไม่ว่าจะเป็นบวชนาค งานวัด หรืองานศพ ลิเกป่ามีเครื่องดนตรีประกอบการแสดง 3 อย่าง คือ กลองรำมะนา 1-2 ใบ ฉิ่ง 1 คู่ กรับ 1 คู่ บางคณะอาจจะมีโหม่ง และทับด้วย ลิเกป่ามีนายโรงเช่นเดีวกับหนังตะลุง และมโนราห์ และโร สำหรับการแสดงก็คล้ายกับโรงมโนราห์ ผู้แสดงลิเกป่า คณะหนี่งมีประมาณ 6-8 คน ถ้ารวมลูกคู่ด้วยก็จะมีจำนวนคนพอ ๆ กับมโนราห์หนึ่งคณะ การแสดงจะเริ่มด้วยการโหมโรง "เกริ่นวง" ต่อจากเกริ่นวงแขกขาวกับแขกแดงจะออกมาเต้นและร้องประกอบ โดยลูกคู่จะรับไปด้วย หลังจากนั้นจะมีผู้ออกมาบอกเรื่อง แล้วก็จะเริ่มแสดงเลย
************************************************
การรำแก้บนเป็นวิถีชีวิตแบบไทยที่สะท้อนความเชื่อ เป็นกิจกรรมที่ช่วยปลดเปลื้องความผูกพันที่ติดค้างทางใจ เป็นสื่อกลางในเรื่องการช่วยเหลือและการตอบแทน การรำแก้บนเป็นนาฏศิลป์ซึ่งปฏิบัติคู่วิถีชีวิตแบบไทย ที่สะท้อนความเชื่อและเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่บ่งบอกถึงความสวยงาม ความล้ำค่า ของวัฒนธรรมไทยด้วย
การรำแก้บนเป็นสิ่งคู่กับคนไทยกันมาช้านาน พบเห็นได้ตามสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และสถานที่ๆคนเคารพนับถือ ผู้คนที่เลื่อมใสศรัทธาในสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เรามองไม่เห็นด้วยตาแต่สามารถสัมผัสได้ด้วยใจ มักจะมากราบไหว้ขอพรและบนบานขอในสิ่งที่ตนปรารถนาครั้นเมื่อสมปรารถนาแล้ว ก็จะมาแก้บนด้วยการปิดทอง ถวายสิ่งของ และ รำแก้บน
การรำแก้บน มาจากรำละครแก้บนในสมัยกรุงเก่า โดยดัดแปลงจากละครรำชาตรี เพียงแต่ไม่มีการแสดงเป็นเรื่องเป็นราวเท่านั้นเอง และไม่ว่าจะเป็นละครชาตรี ละครโนห์รา ละครใน ละครนอก หรือว่าจะเป็นการรำแก้บนเองก็ตาม นาฏศิลป์เหล่านี้ต่างบอกเล่าเกี่ยวกับความเชื่อที่มีมาแต่โบราณของประชาชนชาวไทยที่มีต่อสิ่งศักด์สิทธิ์ที่เราเคารพนับถือ
กลองยาวแห่ขันหมากอุดรธานี
กลองยาวแห่ขันหมากกู่แก้ว
กลองยาวแห่ขันหมากคอนสาย
กลองยาวแห่ขันหมากค้อใหญ่
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านจีต
กลองยาวแห่ขันหมากโนนทองอินทร์
กลองยาวแห่ขันหมากประจักษ์ศิลปาคม
กลองยาวแห่ขันหมากนาม่วง
กลองยาวแห่ขันหมากห้วยสามพาด
กลองยาวแห่ขันหมากอุ่มจาน
กลองยาวแห่ขันหมากกุดจับ
กลองยาวแห่ขันหมากกุดจับ
กลองยาวแห่ขันหมากขอนยูง
กลองยาวแห่ขันหมากตาลเลียน
กลองยาวแห่ขันหมากปะโค
กลองยาวแห่ขันหมากสร้างก่อ
กลองยาวแห่ขันหมากเชียงเพ็ง
กลองยาวแห่ขันหมากเมืองเพีย
กลองยาวแห่ขันหมากกุมภวาปี
กลองยาวแห่ขันหมากกุมภวาปี
กลองยาวแห่ขันหมากตูมใต้
กลองยาวแห่ขันหมากท่าลี่
กลองยาวแห่ขันหมากปะโค
กลองยาวแห่ขันหมากผาสุก
กลองยาวแห่ขันหมากพันดอน
กลองยาวแห่ขันหมากสีออ
กลองยาวแห่ขันหมากหนองหว้า
กลองยาวแห่ขันหมากห้วยเกิ้ง
กลองยาวแห่ขันหมากเชียงแหว
กลองยาวแห่ขันหมากเวียงคำ
กลองยาวแห่ขันหมากเสอเพลอ
กลองยาวแห่ขันหมากแชแล
กลองยาวแห่ขันหมากทุ่งฝน
กลองยาวแห่ขันหมากทุ่งฝน
กลองยาวแห่ขันหมากทุ่งใหญ่
กลองยาวแห่ขันหมากนาชุมแสง
กลองยาวแห่ขันหมากนาทม
กลองยาวแห่ขันหมากนายูง
กลองยาวแห่ขันหมากนายูง
กลองยาวแห่ขันหมากนาแค
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านก้อง
กลองยาวแห่ขันหมากโนนทอง
กลองยาวแห่ขันหมากน้ำโสม
กลองยาวแห่ขันหมากนางัว
กลองยาวแห่ขันหมากน้ำโสม
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านหยวก
กลองยาวแห่ขันหมากศรีสำราญ
กลองยาวแห่ขันหมากสามัคคี
กลองยาวแห่ขันหมากหนองแวง
กลองยาวแห่ขันหมากโสมเยี่ยม
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านดุง
กลองยาวแห่ขันหมากดงเย็น
กลองยาวแห่ขันหมากถ่อนนาลับ
กลองยาวแห่ขันหมากนาคำ
กลองยาวแห่ขันหมากนาไหม
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านจันทน์
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านชัย
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านดุง
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านตาด
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านม่วง
กลองยาวแห่ขันหมากวังทอง
กลองยาวแห่ขันหมากศรีสุทโธ
กลองยาวแห่ขันหมากอ้อมกอ
กลองยาวแห่ขันหมากโพนสูง
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านผือ
กลองยาวแห่ขันหมากกลางใหญ่
กลองยาวแห่ขันหมากข้าวสาร
กลองยาวแห่ขันหมากคำด้วง
กลองยาวแห่ขันหมากคำบง
กลองยาวแห่ขันหมากจำปาโมง
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านค้อ
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านผือ
กลองยาวแห่ขันหมากหนองหัวคู
กลองยาวแห่ขันหมากหนองแวง
กลองยาวแห่ขันหมากหายโศก
กลองยาวแห่ขันหมากเขือน้ำ
กลองยาวแห่ขันหมากเมืองพาน
กลองยาวแห่ขันหมากโนนทอง
กลองยาวแห่ขันหมากพิบูลย์รักษ์
กลองยาวแห่ขันหมากดอนกลอย
กลองยาวแห่ขันหมากนาทราย
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านแดง
กลองยาวแห่ขันหมากวังสามหมอ
กลองยาวแห่ขันหมากคำโคกสูง
กลองยาวแห่ขันหมากบะยาว
กลองยาวแห่ขันหมากผาสุก
กลองยาวแห่ขันหมากวังสามหมอ
กลองยาวแห่ขันหมากหนองกุงทับม้า
กลองยาวแห่ขันหมากหนองหญ้าไซ
กลองยาวแห่ขันหมากศรีธาตุ
กลองยาวแห่ขันหมากจำปี
กลองยาวแห่ขันหมากตาดทอง
กลองยาวแห่ขันหมากนายูง
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านโปร่ง
กลองยาวแห่ขันหมากศรีธาตุ
กลองยาวแห่ขันหมากหนองนกเขียน
กลองยาวแห่ขันหมากหัวนาคำ
กลองยาวแห่ขันหมากสร้างคอม
กลองยาวแห่ขันหมากนาสะอาด
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านยวด
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านหินโงม
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านโคก
กลองยาวแห่ขันหมากสร้างคอม
กลองยาวแห่ขันหมากเชียงดา
กลองยาวแห่ขันหมากหนองวัวซอ
กลองยาวแห่ขันหมากกุดหมากไฟ
กลองยาวแห่ขันหมากน้ำพ่น
กลองยาวแห่ขันหมากหนองบัวบาน
กลองยาวแห่ขันหมากหนองวัวซอ
กลองยาวแห่ขันหมากหนองอ้อ
กลองยาวแห่ขันหมากหมากหญ้า
กลองยาวแห่ขันหมากอูบมุง
กลองยาวแห่ขันหมากโนนหวาย
กลองยาวแห่ขันหมากหนองหาน
กลองยาวแห่ขันหมากดอนหายโศก
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านยา
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านเชียง
กลองยาวแห่ขันหมากผักตบ
กลองยาวแห่ขันหมากพังงู
กลองยาวแห่ขันหมากสร้อยพร้าว
กลองยาวแห่ขันหมากสะแบง
กลองยาวแห่ขันหมากหนองสระปลา
กลองยาวแห่ขันหมากหนองหาน
กลองยาวแห่ขันหมากหนองเม็ก
กลองยาวแห่ขันหมากหนองไผ่
กลองยาวแห่ขันหมากโพนงาม
กลองยาวแห่ขันหมากหนองแสง
กลองยาวแห่ขันหมากทับกุง
กลองยาวแห่ขันหมากนาดี
กลองยาวแห่ขันหมากหนองแสง
กลองยาวแห่ขันหมากแสงสว่าง
กลองยาวแห่ขันหมากเพ็ญ
กลองยาวแห่ขันหมากจอมศรี
กลองยาวแห่ขันหมากนาบัว
กลองยาวแห่ขันหมากนาพู่
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านธาตุ
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านเหล่า
กลองยาวแห่ขันหมากสร้างแป้น
กลองยาวแห่ขันหมากสุมเส้า
กลองยาวแห่ขันหมากเชียงหวาง
กลองยาวแห่ขันหมากเตาไห
กลองยาวแห่ขันหมากเพ็ญ
กลองยาวแห่ขันหมากโคกกลาง
กลองยาวแห่ขันหมากเมือง
กลองยาวแห่ขันหมากกุดสระ
กลองยาวแห่ขันหมากนากว้าง
กลองยาวแห่ขันหมากนาข่า
กลองยาวแห่ขันหมากนาดี
กลองยาวแห่ขันหมากนิคมสงเคราะห์
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านขาว
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านจั่น
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านตาด
กลองยาวแห่ขันหมากบ้านเลื่อม
กลองยาวแห่ขันหมากสามพร้าว
กลองยาวแห่ขันหมากหนองขอนกว้าง
กลองยาวแห่ขันหมากหนองนาคำ
กลองยาวแห่ขันหมากหนองบัว
กลองยาวแห่ขันหมากหนองไผ่
กลองยาวแห่ขันหมากหนองไฮ
กลองยาวแห่ขันหมากหมากแข้ง
กลองยาวแห่ขันหมากหมูม่น
กลองยาวแห่ขันหมากเชียงพิณ
กลองยาวแห่ขันหมากเชียงยืน
กลองยาวแห่ขันหมากโคกสะอาด
กลองยาวแห่ขันหมากโนนสูง
กลองยาวแห่ขันหมากโนนสะอาด
กลองยาวแห่ขันหมากทมนางาม
กลองยาวแห่ขันหมากบุ่งแก้ว
กลองยาวแห่ขันหมากหนองกุงศรี
กลองยาวแห่ขันหมากโคกกลาง
กลองยาวแห่ขันหมากโนนสะอาด
กลองยาวแห่ขันหมากโพธิ์ศรีสำราญ
กลองยาวแห่ขันหมากไชยวาน
กลองยาวแห่ขันหมากคำเลาะ
กลองยาวแห่ขันหมากหนองหลัก
กลองยาวแห่ขันหมากโพนสูง
กลองยาวแห่ขันหมากไชยวาน